جمع آوری فاضلاب از مهمترین امور زندگی شهری و روستایی است.
فاضلاب های شهری و چاه های فاضلاب از مواد مختلفی تشکیل شده است.
این مواد بسیار بیماریزا، سمی و خطرناک بوده و برای موجودات زنده مشکل آفرین هستند.
در شهر ها فاضلاب را از طریق مجاری لوله کشی دفع فاضلاب جمع آوری و توسط نصب فاضلاب و اتصال به فاضلاب اگوی شهری به مرکز تصفیه آن انتقال می دهند.
اما در روستا ها و مکان هایی که تصفیه خانه وجود ندارد، فاضلاب را در زمین جمع آوری و دفن می کنند.
یا با احداث چاه های جذبی آن را در دل زمبن دفع می نمایند.
اجزای تشکیل دهنده فاضلاب
- عوامل بیماری زا در فاضلاب و چاه ها :
انواع عوامل بیماری زا با منشأ آبی یافت می شوند که شامل باکتریها، ویروسها، پرتوزوآ و انگلها می باشند.
- مواد آلی در فاضلاب :
عمدتاً شامل پروتئینها (۴۰ تا ۶۰ درصد)، کربوهیدراتها (۲۵ تا ۵۰ درصد) و لیپیدها (تقریباً ۱۰درصد).
- جامدات معلق در فاضلاب :
عمدتاً شامل پسماند های غذایی، فضولات انسانی، کاغذ، پارچه و ذرات خاک می باشد.
در این میان فاضلابی که حاصل از مواد شستشو است، در تصفیه خانه ها قابل تصفیه می باشد.
این مواد به روش های زیر جمع آوری و دفع می شوند.
روشهای جمع آوری و دفع فاضلاب
شبکه جمع آوری فاضلاب :
یکی دیگر از روشهای جمع آوری و دفع فاضلاب شبکه فاضلاب است.
این شبکه لوله کشی در تمام شهرها در دسترس است و به وسیله آن فاضلاب جمع آوری می شود.
اگر در روستا و حومه ی شهرها شبکه جمع آوری فاضلاب ایجاد شده باشد با اتصال فاضلاب ساختمان به شبکه فاضلاب میتوان به راحتی فاضلاب را دفع کرد.
فاضلاب جمع آوری شده در شبکه فاضلاب به تصفیه خانه فاضلاب منتقل می شود.
پس از انجام فرایند های تصفیه، در محل مناسبی که آلودگی زیست محیطی ایجاد نکند تخلیه می شود.
- چاه جذبی :
یکی از روشهای دفع فاضلاب استفاده از چاه جذبی است.
منظور از چاه محفظه ای است که فاضلاب در آن ذخیره شود به نحوی که حشرات و حیوانات به آن نزدیک نشوند. البته هر از گاهی بایستی لایروبی چاه فاضلاب انجام شود.
روش جلوگیری از آلودگی چاههای آب توسط چاه فاضلاب
برای جلوگیری از آلوده شدن چاه آب، چاه فاضلاب را در ارتفاع کمتری از چاه آب حفاری می کنند.
این حفاری در فاصله ۱۵ تا ۳۰ متری زمین انجام می شود.
هر چه جنس زمین چاه جذب ضعیف و قابل نفوذ باشد این فاصله باید بیشتر باشد.
کف چاه در زمین های یکنواخت غیر آهکی بایستی حداقل ۵/۱ تا ۳ متر بالاتر از سطح آب زیر زمینی قرار گرفته باشد.
علت این امر جلوگیری از انتشار آلودگی چاه جذبی در محیط است.
دیواره قسمت بالایی چاه جذبی فاضلاب باید طوقه چینی شود و اندازه ی قطر آن پایینتر از قسمتهای دیگر و با مصالح بادوام پوشانده شود.
سپتیک تانک
سپتیک تانک یک مخزن ته نشینی غیر قابل نفوذ است که فاضلاب تولیدی از طریق لوله فاضلاب به داخل آن ریخته می شود.
سپتیک تانک به جداسازی و تجزیه مواد جامد از فاضلاب کمک می کند.
پساب سپتیک تانک معمولا به کمک چاه جذبی در زمین دفع میشود و لجن باقیمانده در مخزن هرچند وقت یک بار تخلیه می گردد.
از سپتیک تانک ها بطور گسترده ای در واحدهای مسکونی و ویلایی، مجتمع های مسکونی و اداری، کارگاه های عمرانی و ساختمانی، کارخانجات تولیدی و صنعتی، هتل ها، رستوران ها، و مجتمع های تفریحی و ورزشی و مدارس استفاده می شود.
استفاده از سپتیک تانک یا انباره تعفن و یا گندانبار روشی مناسب برای فاضلاب های ساختمانی و خانگی است.
زمان به کار گیری سپتیک
در صورتیکه شبکه جمع آوری فاضلاب وجود نداشته باشد و جنس زمین اجازه استفاده از چاه جذبی را نمی دهد میتوان از سپتیک تانک جهت دفع فاضلاب استفاده کرد.